Nikon flitssysteem

SB800 SU4 slave

Gebruik van een flitser in het digitale tijdperk vraagt enige aandacht.

Not for the faint-hearted?
 

Ten opzichte van het analoge tijdperk lijkt de materie ietwat ingewikkelder geworden, door de wijze waarop de sensor, anders dan een film-emulsielaag, het invallende licht registreert én hoe de camera in verschillende situaties met de flitser communiceert.

 

Hou met i-TTL voor ogen dat de camera de flitser aanstuurt en niet andersom!

De combinatie met de SB-800 is beregoed, en Nikon's claim dat het Lightning System veelbelovend en uniek is, valt niet te ontkennen.

Ik ben in het bezit van een SB-400, een SB-800 en een SB-27 flitser, waarbij de twee eerstgenoemden vol-automatisch (met i-TTL) kunnen werken en de SB27 voor een belangrijk deel handmatig ingesteld moet worden.
Wel is het bijzonder prettig dat de SB-400, en zelfs de antieke SB-27 als "master" kan dienen om de SB-800, mits in SU4 modus ingesteld, als "slave" te activeren.

Nikon TTL - D-TTL - en iTTL (intelligent through-the-lens)


Drie soortenvan automatische TTL systemen welke onderling NIET uitwisselbaar zijn!

  1. TTL: voor rolfilm camera's
    werd sinds 1980 gebruikt voor rolfilm-camera's en Nikon's eerste TTL flitser was de SB-12
    De SB-24 en SB-26 zijn klassiekers en waren populair in de late jaren 80 en 90 van de vorige eeuw.
    Bij deze flitsers werd het flitsvermogene geheel gedoseerd door de camera via de reflecties van een flits op het film oppervlak net zolang als de sluiter geopend bleef. Bij voldoende belichting werd de flits gestopt.

  2. D-TTL: de eerste generatie voor digitale camera's 
    als te vinden op de eerste digitale camera's als de D1-serie en D100 (ca. 1999)
    Het betreft flitsertypen welke eindigen met "DX", de z,g, D-flitsers: SB-28DX, SB-50DX, SB-80DX.
    Een andere benadering bleek nodig omdat de eerdere manier van rolfilm-oppervlaktereflectie niet werkt voor de digitale camera's (door het aanwezige anti-aliasing filter voor de sensor).
    In D-TTL meet de camera het benodigde flitsvermogenen aan de hand van de reflectie van een voorflits en vanaf de voorkant van het gesloten sluiteroppervlak (lichtgrijs gekleurd) en nadat de spiegel is opgeklapt en voordat de sluiter is geopend.
    Het biedt geen mogelijkheid om het flitslicht te temperen/af te remmen, geen voorziening voor off-camera TTL en geen flitswaardevergrendeling voor meerdere flitsers tegelijkertijd.
  3. i-TTL: de tweede generatie exclusief voor digitale camara's
    In gebruik vanaf 2003, met de introductie van SB800 en de D2H en D70 camera's.
    iTTL flitsers zijn alle flitsers in de SB300 t/m de SB5000 serie én de SBR200.
    Ook zijn diverse Third-Party flitsers compatibel met de iTTL interface

    Bij ITTL vindt de meting plaats in de camera en de flitser volgt dan in een soort dummy mode, door het gewenste vermogen af te geven.

    iTTL op de camera meet door de zoeker en voordat de spiegel is opgeklapt de voorflits (afgegeven met een laag vermogen) . De voorflits gebeurt met de lensopening wijd open, waarna het flitsvermogen wordt aangepast aan het op de camara ingestelde diafragma. 
    Dit alles zonder extra berekeningen en/of dempingfuncties zoals mogelijk was in rolfilm-TTL.

    Meerdere flitsers kunnen draadloos worden aangestuurd via de commander mode van de camera, welke eveneens diverse groepen van externe flitsers kan aansturen en elke flitser individueel controleert (uitgaande van slechts één flitser per groep) en dienovereenkomstig het individuele flitsvermogen instelt.
     

In de praktijk



SB-400

Nikon SB-400Voor mijn flitserloze D500 heb ik een eenvoudig te bedienen Speedlight SB-400, welke prima resultaten kan behalen.

De SB-400 is interessant vanwege zijn kleine formaat en de vertickal draaibare reflector.
De flitser heeft ook een aan/uit knop en een controlelichtje,

Via de i-TTL flitsmodus wordt er met een aantal voorflitsen gemeten welke lichtomstandigheden er zijn en hoe de SB-400 dit gaat verwerken, zo is er minder kans op overbelichting en slagschaduwen.

Het richtgetal van de Nikon SB-400 flitser is 30 bij ISO 200 wat resulteerd in een effectief flitsbereik van 0,6 tot 20 meter (nou ja, 20 ?)
Bovendien heeft dit kleine flitsertje ook nog een effectief hoek-flitsbereik om met een 10mm DX lens te gebruiken, en het synchroniseert tot 1/250FP sec,

Je wilt een onderwerp niet altijd direct belichten.

De flitskop van de SB-400 kantelt tot 90° met klikstops bij 0°, 60°, 75° en 90°, en biedt zo de mogelijkheid om de flits te "bouncen", en het onderwerp met zacht tegenlicht te belichten, en voorkomt zo extreem donkere of lichte vlakken op de foto.
Ondermeer bij portret- en interieurfotografie is dit een handige functie.

Pros:
  • Staat niet te laag op de camera, voorkomt schaduwwerking op de onderkant van het beeld. 
  • Kaatsen van fltslicht
  • Korte oplaad/herlaad tijd
  • Klein en fijn (ca 185gr / 66x56x80mm)
Cons:
  • Geen horizontaal draaibare kop (gebruik een diffuser?)

Nikon SB-800

Een volledig iTTL en D-TTL en TTL compatibele flitser en (vanaf 2004) het voormalige paradepaardje van het "Nikon Creative Lightning System" tot de komst van de SB900 en SB910 en nu ook de SB-5000.
Maar, er zijn nog die-hard flitsergebruikers die de SB800 prefereren boven de latere modellen.


Ingebouwde Functies:

  • Standaard een 270o draaiende flitskop, (DIY gemodificeerd naar 315o linksom)
  • TTL, TTL-BL*, A*, GN*, M en RPT opties
  • Commander mode, i.c.m. camera's met ingebouwde fliter*
  • Slave mode (In geen enkele review of manual wordt dit vermeldt maar de SB800 in SU4 modus reageert op meer flitsers dan gedacht)
  • Manuele modus met volle flitskracht afnemend tot 1/128, in stappen van 1/3 stop
  • AutoFocus LED hulplicht
  • Manuele voorflits functie (Modeling light) kan door bediening op de camera geactiveerd worden.
  • Ingebouwde bounce-kaart* en diffuser*, externe diffuser dome
  • Verlicht LCD scherm met helderheids regeling*
  • Aansluiting voor externe stroombron*
  • High-speed flash tot 1/8000 sec.!


 

Flitser Mogelijkheden:

  • TTL: Door De Lens flits meting (=Through-The-Lens)
  • TTL-BL: Uitgebalanceerde invulflits, door meting van flits- en reeds aanwezig licht
  • TTL-FP: Focal Plane flits: laat flits fotografie toe met een sluitertijd welke sneller is dan de synchronisatiesnelheid van de camera die gewoonlijk rond de 1/250 sec of 1/200 sec bedraagt.
    In de * TTL-FP modus wordt een serie gepulseerde flitsen afgevuurd om de snelheidslimiet van de synchronisatie te kunnen omzeilen zodat er, weliswaar met gereduceerde kracht, tot wel met 1/8000 sec geflitst kan worden. Let wel op dat hoe hoger de flitssnelheid, hoe meer de flitskracht verminderd.
  • A: Auto, meet met de eigen sensor van de flitser in plaats van met de iTTL meter van de camera.
    Van alle iTTL flitsters beschikken alleen de SB-800 en SB-900 over deze optie.
  • M: Manueel, om de flitser volledig handmatig in te stellen in stappen van 1/1, 1/2, 1/4, 1/8…  gewoonlijk oplopend met 1/3-stop (EV). De EV kan overigens ook aangepast worden naar 2/3.

In TTL mode werkt de flitser perfect samen met de camera, maar in TTL-BL modus zal een buiten opname veelal tot 2 stops onderbelicht kunnen zijn , omdat Balanced Lightning (BL) een andere methodiek hanteert dan iTTL en eigenlijk het best tot zijn recht komt bij binnenshuis flitsen.
Derhalve, indien iTTL-BL buiten als invulflits gebruikt wordt, dient een compensatie toegepast te worden.

In het algemeen gebruik stel ik het een en ander vaak handmatig bij door één van de volgende drie mogelijkheden toe te passen:

  • ik zet de flitsermodus op TTL (zonder BL) i.c.m. met een flitcompensatie van 1/3 - 2/3 EV. Dat kan zowel op de flitser als op de camera.
  • ik zet de flitsermodus op AA: semi automatisch, zonder flitscompensatie of anders met max 1 EV
  • ik laat alles zoals het is en gebruik de SB800 off-camera als slave in SU4 modus. met de camera in "commander-mode", met als master de op een D300s ingebouwde flitser danwel met de D500/SD-400 combinatie.

SB800 als slave ontstoken

Een alternatief voor de SB-800 is de tot 40% goedkopere SB-600 (* niet beschikbaar op SB-600)

LET OP: éénmalige gebeurtenissen als bruiloften e.d., met dit systeem zou ik zonder grondige voorstudie en evenzo grondige voorbereiding niet aanraden.

Een zeer uigebreide verhandeling in het Engels, is hier en hier te vinden

Afb: de SB800 triggered door de SB27


Nikon SB-27

 

Nikon SB-27Is een D-TTL flitser, waarbij voor gebruik in combinatie met een DSLR allereerst in het batterijen compartiment een schakelaar van TTL naar AUTO omgezet dient te zijn .
Vervolgens dient op de flitser handmatig de ISO en het diafragma ingesteld te worden.
(To do this, switch the flash mode selector from “off” to “auto” while holding down the “zoom” button. The “A” indicator in the LCD panel will blink to indicate that the SB-27 is in Forced A mode.)

In de stand "M" knalt de flitser op volle kracht en dient de lichtdoorlaat door de camera "geknepen" te worden door bv het diafragma te verkleinen.Nikon SB27 achterzijde
Het lijkt wat omslachtig, maar het went snel.

In de "A" stand (point & shoot) wordt het al snel wat vriendelijker en gebruikt de flitser zijn eigen lichtsensor om de flitskracht te doseren.

Als gezegd kan de flitser als "master" de SB-800 aansturen.

Als extraatje draait de kop 3 kanten op: linksom, vertikaal en rechtsom!!
Hierdoor is er enige invloed uit te oefenen op de schaduwwerking bij het te fotograferen onderwerp.

Bedenk wel dat de SB-27 een "analoge" TTL-manier van werken vereist, d.w.z. dat er nagenoeg geen communicaie met de camera plaatvindt.

Klik voor meer info (Engels) over de SB27 flitser