FX vs DX beeldformaat

DX-FX crop

Full-frame vs. APS-C

Een FX-sensor is 36 x 24 mm groot en een DX-sensor is met een afmeting van 24 x 16 mm, een derde kleiner, vergelijkbaar met "half-kleinbeeld" in een analoge camera.

Met deze sensormaat lijkt de brandpuntafstand van een lens, op een DX-camera van Nikon, te worden vergroot met een factor 1,5 (bij een kleinere Canon sensor is dat met een factor 1,6 )

In werkelijkheid wordt de beeldhoek 33,33% verkleind waardoor de suggestie gewekt wordt dat er een extra zoom functie in de lens danwel camera is " ingebouwd". 

Dus, helaas, niks super telelens, je ziet gewoon minder!

Sterker nog, een D500 biedt de mogelijkheid om de sensor, softwarematig, nog meer te verkleinen: tot wel 18x12 mm, wat een "vergrotingsfactor" van 1.3 oplevert.
Een 100-400mm lens op een DX camera een beeldhoek van 200-600mm, en met een 1.3 crop wordt dit zelfs 260-780mm!!

Maar dit heeft wel gevolgen: in de normale DX modus genereert de sensor een 5568x3712px RAW image, en in de 1.3 crop modus wordt dat teruggebracht naar 4454x2969px.

Daarbij neemt het aantal gebruikte pixels af met 40% af, 20,9mp x .6 = 12,6megapixel, wat gelijk is aan het aantal pixels van een Nikon D300 sensor.

Kortom, de opname wordt door de kleinere sensor mooi beeldvullend gemaakt, met een mindere resolutie.
Daar is niks mis mee, als je er rekening mee houdt en bv. afdrukken niet teveel opblaast.

Een tweede factor om rekening mee te houden zijn de eigenschappen van de lens.

Ondanks dat de beeldhoek verkleind, behoudt een lens zijn eigenschap m.b.t. vervorming (klik hier) en scherptediepte (klik hier ). 

Elke brandpuntsafstand heeft een "gevoel", vooral hoe het omgaat met de waarnemingsruimte.
Een 35 mm zal de neiging hebben om van links naar rechts en van boven naar beneden enigszins te vervormen, dus als het wordt gebruikt om van dichtbij een ​​foto van een gezicht te maken, kan iemands gezicht er abnormaal breed uitzien Hetzelfde gezicht, gefotografeerd met een 50 mm-lens op een manier dat het hetzelfde percentage van het gezichtsveld in beslag neemt (d.w.z. van iets verder weg genomen), zal minder van deze vervorming vertonen.
Evenzo zal de scherptediepte van de 35 mm groter lijken dan die van de 50 mm, en zal een object achter het onderwerp op een foto gemaakt met de 35mm verder weg van het onderwerp lijken dan met de 50mm.

Nu heeft de 35 mm op DX-camera een "equivalente brandpuntsafstand" als een 50 mm op een FX-camera. MAAR dit verandert niets aan de optische eigenschappen van de lens. Alle optische kenmerken blijven intact, ongeacht de sensor, dus de vervorming die je krijgt van een 35 mm-lens op een FX-camera zal identiek zijn aan de vervorming op een DX-camera, maar je krijgt alleen het midden van 42% van het beeld.

 

In de oude (rolfilm) situatie met een "sensormaat" van 36x24mm, was een 12mm lens extreem groothoek (bijna fisheye), een 35mm een normale groothoek, een 50mm standaard, 135mm voor portretten en langere lenzen werden als telelens beschouwd. Op een FX-camera zijn deze verhoudingen dus niet gewijzigd.

Klik hiet voor een uitgebreide uitleg in het Engels 
(wel is hier de oudere 12 megapixel Expeed1 sensor van de D300 gebruik als voorbeeld) 

Waarom DX?

  1. Lagere aanschafkosten van de body (500 tot 2.000 voor een DX tegen >3.000 voor FX)
  2. Lagere aanschafkosten van de lenzen. (85 tot 1000 voor DX tegen >1.000 voor FX) 
  3. Lager gewicht. Door de kleinere sensor kan een DX-camera kleiner en lichter uitgevoerd worden
  4. Lenzen zijn over het algemeen veel lichter van gewicht, soms tot 60% minder! 
  5. "Antieke" (manuele)  lenzen welke bij FX aan de randen slecht kunnen presteren zijn door de kleinere beeldhoek mooi scherp op DX 

Waarom FX?

  1. Door de grotere sensor zijn extreme vergrotingen mogelijk, zonder verlies van scherpte.
  2. Hogere ISO-waarden zonder kwaliteitsverlies (met de juiste lenzen) 
  3. FX lenzen zijn zeer solide en bij fabricage wordt "glas" van topkwaliteit gebruikt.

Lichtsterkte.

Prime- en zoomlenzen

In het analoge tijdperk waren de kosten van een lichtsterk objectief te overzien, maar waren zoomlenzen een kostbaar bezit. Zo hadden mijn OM1&OM2 Olympus-Zuiko prime lenzen een diafragma van 1.4 of 1.8 tot maximaal 3.5 (135mm tele) tegen een alleszins redelijke prijs.

Nu, in het digitale tijdperk, zijn zg. budget lenzen veelal minder lichtsterk en zijn lenzen met een vaste brandpuntafstand (=primelens)  hoger in prijs.
Door betere sensors kan een minder lichtsterke lens door een hogere ISO instelling gecorrigeerd worden.

Beeldhoekverhoudingen: Een 50mm lens op een DX-camera geeft een, op FX vergelijkbare, beeldhoek van een 75mm lens
Ondanks dat fabrikanten van een DX lens een FX-beeldhoek op hun lens noteren(?), kunnen deze specifieke DX lenzen niet gebruikt worden op een full-frame body in FX-modus

Lenzen in gebruik: (** = geen interne motor)

Brandpunt

Beeld

Lens naam  Diafragma - Type Gebruik op DX camera
10 - 24 15 - 36 Tamron 10-24 Di II VC HLD 3.5-4.5 ++++: snelle autofocus
12 - 24 18 - 36 Tokina Groothoek zoomlens (AF)**  4.0 ATX-Pro DX AF +: zwaar, trage focus
16 24 Samyang Prime (MF)**  2.0 +++: MF, lichtsterk
18 - 55 27 - 83 Nikkor All-round (AF-S)  3.5–5.6G DX VR G +++ : Prima kitlens
18 - 70 27 - 105 Nikkor All-round (AF-S)  3.5-4.5 DX VR G ED +++: Gewicht, scherp
18 - 105 27 - 158 Nikkor All-round  (AF-S)  3.5-4.5 DX VR G ED ++: Gewicht, matig
18 - 105 27 - 158 Nikkor All-round zoom  (AF)** 3.5 - 4.5 AF-D ----: Oldie (not quite goldie)
18 - 200 27 - 300 Sigma Contemporary(AF)** 3.5-5.6 DC OS HSM --  trage focus, VERKOCHT
18 - 200 27 - 300 Nikkor 18-200 VR II AF-S 3.5-5.6 G II ED +++ Goede VR
20 30 Nikkor Prime  (AF-S) 1.8 VR G ED ++++: TOP, Snel, Licht
24 - 70 26 - 105 Nikkor 24-70 f2.8g ED Nano 2.8G ED +++++: FX Profi lens
35 53 Nikkor AF-S DX 1.8G ++++: TOP, Snel, Compact
35 53 Nikkor Prime (MF-non-AI)** 2.8 ++:  Scherp
50 75 Nikkor Prime (MF-non-AI)** 2.0 ++:  Scherp
28 - 80 42 - 120 Nikkor Medium zoom  (AF)** 3.5-4.5 AF-D ----: Oldie (not quite goldie)
35 - 80 52 - 120 Nikkor Medium zoom  (AF)** 4-5.6 AF-D ----:Oldie (not quite goldie)
35-105 52-160 Nikkor macro (AF)** 3.5-4.5 ---: Oldie (not quite goldie)
55 - 200 83 - 300 Nikkor Telezoom (AF-S) 4.0-5.6 G DX VR ED +++: scherp, snelle focus
70 105 Sigma EX DG Macro Prime 2.8 ++++: FX, macro, snel
70 - 300         105 - 450 Nikkor Telelens (AF)** 4.0-5.6  ++: FX, trage focus, non-VR
100 - 400 200 - 600 Sigma DG OS HSM | Contemporary 5.0-6.3 ++++: snelle en scherpe focus

  


** Wanneer de camera over een ingebouwde scherpstelmotor beschikt, bv. D200/D300/D500/D7x00/D8x0, dan kan elke AF lens, geproduceerd na 1977, gebruikt worden met behoud van lichtmeting en autofocus.*
LET OP: een trendbreuk zijn de consumercamera's als de serie D3xxx tot D5xxx, welke bij gebruik van "non-Nikon" lens geen autofocus, en mogelijk ook geen belichtings-, functie bieden.

AI-S lenzen communiceren met de camera.(diafragma)
AF-D lenzen bevatten ze een codeerchip die informatie over de scherpstelafstand doorgeeft aan de camerabody.

AF-G lenzen zijn gelijk aan AF-D echter zonder diafragma-ring.
AF-S lenzen beschikken over een scherpstelmotor

*Non-AI lenzen zonder auto-focus en behoeven conversie


Lees hier over (de lens-conversie van) Pre-AI (<1977) lenzen

Onderscheid TUSSEN de oudere Nikon lenzen; AI, AI-S, AF en AF-S


Nikon info & doc's: