(BRON: Cambridge in Colour)

Witbalans

Witbalans (WB) is het proces waarbij onrealistische kleurzweem wordt verwijderd, zodat objecten die er in het echt wit uitzien, op uw foto wit worden weergegeven.

Een juiste witbalans van de camera moet rekening houden met de "kleurtemperatuur" van een lichtbron, die verwijst naar de relatieve warmte of koelte van wit licht.
Onze ogen zijn erg goed in het beoordelen van wat wit is onder verschillende lichtbronnen, maar digitale camera's hebben vaak grote moeite met automatische witbalans (AWB) — en kunnen lelijke blauwe, oranje of zelfs groene kleurzwemen creëren.

Als u de digitale witbalans begrijpt, kunt u deze kleurzweem vermijden, waardoor u uw foto's onder een breder scala aan lichtomstandigheden kunt verbeteren.
 

KLEURTEMPERATUUR

Kleurtemperatuur beschrijft het spectrum van licht dat wordt uitgestraald door een "blackbody" met genoemde oppervlaktetemperatuur.
Een zwart-vlak ("blackbody") is een object dat al het invallende licht absorbeert - het niet reflecteert en niet doorlaat.
Een ruwe analogie van blackbody-straling in onze dagelijkse ervaring zou het verwarmen van een metaal of steen kunnen zijn: deze worden "roodheet" wanneer ze één temperatuur bereiken, en dan "witheet" voor nog hogere temperaturen.
Evenzo hebben zwarte-vlakken bij verschillende temperaturen ook verschillende kleurtemperaturen van "wit licht". Ondanks zijn naam bevat licht dat wit lijkt, niet noodzakelijkerwijs een gelijkmatige verdeling van kleuren over het zichtbare spectrum:
 

Zie hoe 5000 K ruwweg neutraal licht produceert, terwijl 3000 K en 9000 K lichtspectra produceren die verschuiven om respectievelijk meer oranje en blauwe golflengten te bevatten. Naarmate de kleurtemperatuur stijgt, wordt de kleurverdeling koeler.

Dit lijkt misschien niet intuïtief, maar is het gevolg van het feit dat kortere golflengten licht met hogere energie bevatten.

Waarom is kleurtemperatuur een bruikbare beschrijving van licht voor fotografen, als ze nooit met echte blackbody's te maken hebben?
Gelukkig bootsen lichtbronnen zoals daglicht en wolfraamlampen de lichtverdeling van blackbodies nauw na, hoewel andere, zoals fluorescerende en de meeste commerciële verlichting, aanzienlijk afwijken van blackbodies.

Aangezien fotografen de term kleurtemperatuur nooit gebruiken om te verwijzen naar een echte blackbody-lichtbron, wordt de term geïmpliceerd als een "gecorreleerde kleurtemperatuur" met een gelijkaardige gekleurde blackbody.

De volgende tabel is een vuistregel voor de gecorreleerde kleurtemperatuur van enkele veelvoorkomende lichtbronnen:

 

IN DE PRAKTIJK: JPEG- & TIFF-BESTANDEN

Omdat sommige lichtbronnen niet op blackbody-stralers lijken, gebruikt witbalans naast de kleurtemperatuur een tweede variabele: de groen-magenta verschuiving.
Het aanpassen van de groen-magenta verschuiving is vaak niet nodig bij gewoon daglicht, maar TL- en ander kunstlicht kunnen aanzienlijke groen-magenta aanpassingen aan de WB vereisen.

Gelukkig bevatten de meeste digitale camera's een verscheidenheid aan vooraf ingestelde witbalansen, zodat u tijdens de kritische opname niet te maken krijgt met kleurtemperatuur en groen-magenta verschuiving.

Automatische witbalans is beschikbaar in alle digitale camera's en maakt gebruik van een 'best guess'-algoritme binnen een beperkt bereik — meestal tussen 3000/4000 K en 7000 K.
Met de aangepaste witbalans kunt u een foto maken van een bekende grijsreferentie onder dezelfde belichting, en stel dat dan in als de witbalans voor toekomstige foto's.
Met "Kelvin" kun je de kleurtemperatuur over een breed bereik instellen.

De overige zes witbalansen worden weergegeven in volgorde van toenemende kleurtemperatuur, maar veel compactcamera's hebben geen witbalans voor tinten. Sommige camera's hebben ook een "Fluorescent H"-instelling, die is ontworpen om te werken in nieuwere, voor daglicht gekalibreerde fluorescentielampen.

De beschrijving en het symbool voor de bovenstaande witbalansen zijn slechts ruwe schattingen voor de werkelijke verlichting waaronder ze het beste werken.
In feite kan bewolkt worden gebruikt in plaats van daglicht, afhankelijk van het tijdstip van de dag, de hoogte of de mate van wazigheid. Als uw afbeelding op het voorbeeld van uw LCD-scherm te koel lijkt (ongeacht de instelling), kunt u over het algemeen de kleurtemperatuur snel verhogen door een symbool verder naar beneden in de bovenstaande lijst te selecteren.
Als het beeld nog steeds te koud is (of warm als je de andere kant op gaat), kun je handmatig een temperatuur invoeren in de Kelvin-instelling.

Als al het andere faalt en de foto nog steeds niet de juiste WB heeft nadat u deze op een computer heeft gecontroleerd, kunt u de kleurbalans aanpassen om extra kleurzweem te verwijderen.

Als alternatief kan men op een kleurloze referentie klikken (zie de sectie over neutrale referenties) met de "set grey point" dropper terwijl je de "levels" tool in het fotobewerkingsprogramma gebruikt.
Maar, elk van deze methoden moet eigenlijk vermeden worden , omdat ze de bitdiepte van uw afbeelding serieus kunnen verminderen.

IN DE PRAKTIJK: HET RAW-BESTANDSFORMAAT

Veruit de beste witbalansoplossing is om te fotograferen met het RAW-bestandsformaat (als uw camera dit ondersteunt), omdat u hiermee de WB kunt instellen *nadat* de foto is gemaakt. RAW-bestanden maken het ook mogelijk om de WB in te stellen op basis van een breder bereik van kleurtemperatuur en groen-magenta verschuivingen.

Het uitvoeren van een witbalans met een onbewerkt bestand is snel en eenvoudig.
U kunt de schuifregelaars voor temperatuur en groen-magenta aanpassen totdat de kleurzweem is verwijderd, of u kunt eenvoudig op een neutrale referentie in de afbeelding klikken (zie het volgende gedeelte).
Zelfs als slechts één van uw foto's een neutrale referentie bevat, kunt u erop klikken en de resulterende WB-instellingen gebruiken voor de rest van uw foto's (uitgaande van dezelfde belichting).

AANGEPASTE WITBALANS: EEN NEUTRALE REFERENTIE KIEZEN

Een neutrale referentie wordt vaak gebruikt voor kleurkritische projecten, of voor situaties waar men verwacht dat de automatische witbalans op problemen zal stuiten.
Neutrale referenties kunnen deel uitmaken van je scene (als je geluk hebt), of een draagbaar item zijn dat je bij je draagt. Hieronder is een voorbeeld van een toevallige referentie in een verder blauwachtige schemerscène.

Aan de andere kant zijn kant-en-klare draagbare referenties bijna altijd nauwkeuriger, omdat men gemakkelijk kan worden misleid door te denken dat een object neutraal is terwijl dat niet zo is.

Draagbare referenties kunnen duur zijn en specifiek zijn ontworpen voor fotografie
Een ideale grijsreferentie is er een die alle kleuren in het spectrum gelijk reflecteert, en dit consistent kan doen onder een breed scala aan kleurtemperaturen.
Hieronder ziet u een voorbeeld van een vooraf gemaakte grijze referentie:

 

Gebruikelijke neutrale referenties zijn bijvoorbeeld: de onderkant van een deksel naar een koffie- of pringlescontainer.
Deze zijn zowel goedkoop als redelijk nauwkeurig, hoewel op maat gemaakte fotografische referenties het beste zijn (zoals de hierboven getoonde kaarten).
Op maat gemaakte apparaten kunnen worden gebruikt om de invallende of gereflecteerde kleurtemperatuur van de lichtbron te meten.

De meeste neutrale referenties meten gereflecteerd licht, terwijl een apparaat zoals een witbalansmeter of een "ExpoDisc" invallend licht kan meten (en theoretisch nauwkeuriger kan zijn).

Wees voorzichtig bij het gebruik van een neutrale referentie met veel beeldruis, aangezien klikken op een schijnbaar grijs gebied in feite een kleurrijke pixel kan selecteren die wordt veroorzaakt door kleurruis:

Low Noise (Glad en kleurloos grijs)	Hoge ruis (met kleurvlekjes)

Indien de software dit ondersteunt, is het de beste oplossing voor witbalans bij afbeeldingen met ruis het gemiddelde van pixels met een grijs gebied met ruis als referentie te gebruiken.
Dit kan een gemiddelde van 3x3 of 5x5 pixels zijn bij gebruik van Adobe Photoshop.

OPMERKINGEN OVER AUTO WITBALANS

Bepaalde onderwerpen veroorzaken problemen voor de automatische witbalans van een digitale camera, zelfs onder normale daglichtomstandigheden.

Een voorbeeld is als het beeld al een overvloed aan warmte of koelte heeft vanwege een uniek onderwerp.
De afbeelding hieronder illustreert een situatie waarin het onderwerp overwegend rood is en de camera dit daarom aanziet voor een kleurzweem die wordt veroorzaakt door een warme lichtbron.
De camera probeert dit vervolgens te compenseren zodat de gemiddelde kleur van het beeld dichter bij neutraal komt, maar creëert daarbij onbewust een blauwachtige kleurzweem op de stenen.

Sommige digitale camera's zijn hier gevoeliger voor dan andere.

Automatische witbalans	Aangepaste witbalans

 

De automatische witbalans van een digitale camera is vaak effectiever wanneer de foto ten minste één wit of helder kleurloos element bevat.
Probeer uw compositie natuurlijk niet te veranderen om een ​​kleurloos object op te nemen, maar houd er rekening mee dat de afwezigheid ervan problemen kan veroorzaken met de automatische witbalans.
Zonder de witte boot in de onderstaande afbeelding, creëerde de automatische witbalans van de camera per ongeluk een afbeelding met een iets warmere kleurtemperatuur.

BIJ GEMENGDE VERLICHTING

Meerdere lichtbronnen met verschillende kleurtemperaturen kunnen het uitvoeren van een witbalans verder bemoeilijken. Sommige lichtsituaties hebben misschien niet eens een echt "juiste" witbalans en zijn afhankelijk van waar kleurnauwkeurigheid het belangrijkst is.

Bij gemengde verlichting, berekent de automatische witbalans meestal een gemiddelde kleurtemperatuur voor de hele scène en gebruikt deze vervolgens als witbalans.
Deze benadering is meestal acceptabel, maar automatische witbalans heeft de neiging om het verschil in kleurtemperatuur voor elke lichtbron te overdrijven in vergelijking met wat we met onze ogen waarnemen.

 

Maanlicht als referentie	Gebouw als referentie

Overdreven verschillen in kleurtemperatuur zijn vaak het duidelijkst bij een gemengd binnen- en natuurlijk licht.

Kritieke afbeeldingen kunnen zelfs een andere witbalans vereisen voor elk verlichtingsgebied.
Aan de andere kant kunnen sommigen de kleurtemperaturen liever ongewijzigd laten.

Merk op dat het gebouw aan de linkerkant behoorlijk warm is, terwijl de lucht enigszins koel is.

Dit komt omdat de witbalans is ingesteld op basis van het maanlicht, waardoor de warme kleurtemperatuur van het kunstmatige licht eronder naar voren komt.

De witbalans ingesteld op het gebouw maakt de lucht onrealistisch blauw, dus witbalans op basis van het natuurlijke licht levert vaak een meer realistische foto op.